Kancelaria Prawna Wiński: No fajnie

Koniec lichwiarskich kredytów (20.02.2006r.)

Od dzisiaj obowiązują zmiany w przepisach o kredycie konsumenckim oraz wprowadzona do kodeksu cywilnego instytucja odsetek maksymalnych (tzw. ustawa antylichwiarska). Maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej (np. kredytu) nie może w stosunku rocznym przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego. Jeżeli wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej przekracza wysokość odsetek maksymalnych, należą się odsetki maksymalne. Postanowienia umów prowadzące do obejścia przepisów o odsetkach maksymalnych są nieważne, a w ich miejsce stosuje się przepisy ustawy. Naruszenie przepisów o odsetkach maksymalnych zagrożone jest karą grzywny, ograniczenia wolności, a nawet pozbawienia wolności do lat dwóch.
Drugą istotną zmianą jest zakwalifikowanie do kredytów konsumenckich umów kredytowych o wartości poniżej 80.000 złotych na nabycie lokalu mieszkalnego, ekspektatywy odrębnej własności lokalu w tzw. umowach deweloperskich, prawa spółdzielczego do lokalu oraz na budowę lub remont budynku. W efekcie osoby, które teraz zawierają umowę o kredyt poniżej 80.000 złotych na zakup lokalu mieszkalnego lub innego zbliżonego prawa, korzystają z szeregu przywilejów charakteryzujących kredyt konsumencki. Wymienić tutaj należy prawo żądania informacji o rzeczywistej stopie kredytu, rocznej stopie kredytu oraz całkowitych kosztach kredytu, prawo odstąpienia od umowy bez podania przyczyn w terminie 10 dni od zawarcia umowy oraz limit całkowitych kosztów kredytu, które nie mogą przekroczyć 5 procent kwoty udzielonego kredytu. Ponadto wypowiedzenie umowy przez Bank (lub innego kredytodawcę) jest możliwe z zachowaniem trzydziestodniowego terminu wypowiedzenia, jeżeli kredytobiorca zalega ze spłatą co najmniej dwóch pełnych rat kredytu.
W ustawie o kredycie konsumenckim można zauważyć pewne luki. Ograniczenie całkowitych kosztów kredytu do równowartości pięciu procent udzielonego kredytu, nie obejmuje kosztów związanych z ustanowieniem, zmianą lub wygaśnięciem zabezpieczeń i ubezpieczeń. W praktyce niektóre Banki już obecnie ukrywają część kosztów kredytu w opłatach za umowy ubezpieczenia kredytu lub dodatkowym, obowiązkowym ubezpieczeniu pakietowym z innego tytułu.
Przepisy ustawy stosuje się do czynności prawnych dokonywanych po dniu 20.02.2006r. Nie budzi wątpliwości, iż nowelizacja ma zastosowanie do umów kredytowych zawartych po dacie jej wejścia w życie. Wątpliwości natomiast związane są z zastosowaniem ustawy, co do umów kredytowych zawartych wcześniej, ale które teraz są aneksowane przez strony. Należy przyjąć, iż drobne zmiany w umowie kredytowej o charakterze formalnym (np. zmiana numeru dowodu osobistego lub danych zamieszkania kredytobiorcy) nie skutkują zastosowaniem nowych przepisów. W przypadku jednak, gdy zmiany w umowie kredytowej są istotne i polegają na wydłużeniu okresu kredytowania, podwyższeniu kwoty kredytu lub oprocentowania, to umowa kredytowa od chwili wprowadzenia powyższych zmian podlega nowym przepisom.