Wielu młodych menedżerów na początku swojej kariery spotyka się z przykrą niespodzianką. Okazuje się, że nie mogą oni skorzystać z 19-procentowego podatku liniowego, pełnego odliczenia kosztów uzyskania przychodu oraz ryczałtowej składki ubezpieczenia społecznego obowiązującej w działalności gospodarczej.
Wynagrodzenie menedżerów zarówno z klasycznych kontraktów menedżerskich, jak i umów o zarządzanie przedsiębiorstwem oraz tzw. umów o podobnym charakterze jest kwalifikowane według przepisów o podatku dochodowym jako tzw. przychody z działalności wykonywanej osobiście (art. 13 pkt. 9 ustawy z dn. 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - dalej: UDPOF). Przychody z działalności wykonywanej osobiście podlegają natomiast innym zasadom rozliczenia podatkowego niż przychody z działalności gospodarczej.
Po pierwsze, menedżerowie płacą podatek według skali podatkowej (19, 30 albo 40 procent), zamiast podatku liniowego (19 procent). Po drugie, menedżerowie nie mogą odliczać rzeczywiście poniesionych kosztów uzyskania przychodów (np. wydatków na samochód, telefon, siedzibę, podróże służbowe etc.). Menedżerom przysługują tylko ryczałtowe koszty uzyskania przychodu analogiczne jak pracownikom. Podobnie zresztą jak u pracowników podatki od przychodów menedżerów rozlicza płatnik (zleceniodawca). Menedżerowie płacą więc wyższe podatki niż inne grupy zawodowe. Trybunał Konstytucyjny nie dopatrzył się w tym jednak naruszenia konstytucji (por. wyrok z 19 lipca 2007 r. - K 11/06).
Nic dziwnego, że menedżerowie szukają wszelkich sposobów, aby zmniejszyć swoje obciążenia podatkowe.
Jednym ze sposobów stosowanych przez menedżerów w celu uniknięcia opodatkowania z działalności osobistej jest zatrudnienie pracownika. Pracownik powinien być jednak zatrudniony do wykonywania czynności merytorycznych związanych z zarządzaniem, gdyż zatrudnienie osób do obsługi biura menedżera (np. sekretarki, kierowcy lub księgowego) nie powoduje zmiany statusu osobistej działalności menedżera. Zwrócić należy uwagę, na sprzyjające takiej interpretacji stanowisko Ministerstwa Finansów w analogicznej sprawie. Jak podkreśliło Ministerstwo Finansów w piśmie z 12 stycznia 1996 r. (PO 2/8-11088/ 95/01790) dotyczącym lekarzy: „Działalność nie traci przymiotu wykonywanej pracy w ramach wolnego zawodu, jeżeli przy świadczeniu usług są zatrudniane osoby, które nie wykonują czynności związanych z istotą danego zawodu. Oznacza to, że przy zaliczeniu usług do wolnego zawodu nie stoi na przeszkodzie zatrudnienie osób wyłącznie do prac o charakterze pomocniczym, tj. pracowników obsługi, takich jak dozorcy, sprzątaczki, kierowcy, pracownicy obsługi biurowej lub osoby do przyjmowania zleceń na usługi.” W tym samym jednak piśmie Ministerstwo Finansów stwierdza: „W razie gdy podatnik przy świadczeniu usług w ramach wolnego zawodu lekarza zatrudni osobę wykonującą czynności związane z istotą tego zawodu, przychodów z tej działalności nie zalicza się do przychodów z wolnych zawodów, lecz do przychodów z pozostałej działalności gospodarczej”.
Przykładowo warto też tutaj powołać korzystne stanowisko Izby Skarbowej w Gdańsku, która w piśmie z 7 września 2004 r. (BI/005/0787/04) przyznała, że wynagrodzenie za zarządzanie spółką to przychody z działalności wykonywanej osobiście „o ile podatnik działalność tę świadczył sam, bez korzystania z udziału lub pośrednictwa osób trzecich, które wykonywałyby czynności związane z istotą danej usługi”. Tego typu poglądy napawają nadzieją i stanowią podstawę do obrony stanowiska, iż zatrudnienie przez menedżera pracownika merytorycznego do pomocy w świadczeniu usług zarządczych skutkuje zakwalifikowaniem przychodów menedżera do działalności gospodarczej, a nie przychodów z działalności wykonywanej osobiście. W takim przypadku oszczędności podatkowe mogą się pojawić szczególnie wtedy, gdy zarobki menedżera są wysokie, a wynagrodzenie jego pracownika niewielkie. W takiej sytuacji bowiem zarówno menedżer jak i jego pracownik rozliczają przychody według 19 procentowej stawki podatkowej (podatek liniowy i pierwszy próg skali podatkowej). Wynagrodzenie pracownika przy tym podlega całkowitemu odliczeniu od podstawy opodatkowania jako koszt uzyskania przychodu.
Podkreślić jednak również należy, że duża część organów skarbowych w Polsce zgodnie z zasadą fiskalizmu reprezentuje w omawianej kwestii niekorzystne dla menedżerów stanowisko. Według tych organów skarbowych zatrudnienie dodatkowej osoby do wykonywania usług zarządczych nie zmienia ich osobistego charakteru. Przykładowo Urząd Skarbowy w Częstochowie w jednej ze swoich interpretacji stwierdził, iż „przychody z kontraktów menedżerskich dla celów podatku dochodowego należy zawsze kwalifikować jako przychody z działalności wykonywanej osobiście, także wtedy, gdy zawierane są przez podatnika w ramach prowadzonej działalności gospodarczej i gdy zleca się realizację tej umowy osobie współpracującej” (interpretacja Drugiego Urzędu Skarbowego w Częstochowie z 26 kwietnia 2005 r., DUS-PBF-406/12/2005 ; podobnie Urząd Skarbowy Warszawa-Praga w interpretacji z 24 sierpnia 2006 r. - US34/ DD1/415/19D/06/TK).

Innym ostatnio popularnym sposobem optymalizacji podatkowej usług zarządczych jest tworzenie specjalistycznych spółek menedżerskich. Do tego modelu działania wykorzystuje się spółki jawne lub komandytowe. Wspólnicy takich spółek mogą rozliczać przychód w ramach działalności gospodarczej z zastosowaniem opodatkowania stawką liniową (19 procent) oraz pełnych kosztów uzyskania przychodu. Taki mechanizm jest przeważnie akceptowany przez urzędy skarbowe

Menedżerowie którzy z różnych względów nie mają możliwości wykonywania swoich usług w ramach spółek menedżerskiej mogą również spróbować innej metody optymalizacji podatkowej. Polega ona na przeniesieniu części obowiązków (niezwiązanych z zarządzaniem) do własnej firmy. Menedżer otrzymuje wtedy pensję z dwóch tytułów: za kierowanie spółką oraz za inne czynności (np. doradcze, informatyczne, księgowe etc.). Druga część wynagrodzenia jest w tym przypadku korzystnie opodatkowana w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.