Na początku czerwca 2008r. korporacja zawodowa radców prawnych wprowadziła obowiązek stałego doskonalenia zawodowego swoich członków. Obowiązek doskonalenia zawodowego adwokatów jest rozwiązaniem powszechnym w większości krajów Unii Europejskiej. W Polsce obowiązek podnoszenia kwalifikacji zawodowych adwokata lub radcy prawnego określony jest ustawowo, a doprecyzowało go wewnętrzne prawo korporacji, w szczególności zasady etyki zawodowej (por. Uchwała Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 6 czerwca 2008 r. nr 30/B/VII/2008).
Dotychczas obowiązek odbywania szkoleń zawodowych radców prawnych kończył się w chwilą złożenia egzaminu radcowskiego wieńczącego czteroletnią aplikację. Nie oznacza to jednak, że na tym etapie kończyła się przygoda prawnika z ustawami, komentarzami, orzeczeniami i glosami. Przeciwnie, wykonywanie zawodu adwokata lub radcy prawnego jako wolnych zawodów zaufania publicznego polega na stałym i wieloletnim zgłębianiu tajników wiedzy prawniczej. Każdy kto dobrze wykonuje ten zawód nigdy nie stwierdzi, że wie już wystarczająco dużo, żeby przestać się uczyć. W warunkach dynamicznego rozwoju gospodarczego oraz rosnącej konkurencji, konieczne jest nie tylko rozeznanie w nowych regulacjach prawnych, pogłębianie znajomości ogólnych gałęzi prawa, ale przede wszystkim specjalizacja zawodowa i doskonalenie w wybranych szczegółowych zagadnieniach prawnych. Jak trafnie stwierdził Maciej Bobrowicz, Prezes Krajowej Rady Radców Prawnych „Nasze kompetencje muszą zmieniać się tak szybko, jak szybko zmienia się gospodarka.”
W renomowanych kancelariach prawnych regularne zapoznawanie się i analiza nowych regulacji prawnych oraz prowadzenie dogłębnych badań w zakresie wybranych problemów prawnych jest standardem obowiązującym każdego zatrudnionego prawnika. Obligatoryjne jest publikowanie w prasie fachowej krótkich opinii i komentarzy prawnych dotyczących bieżących zagadnień oraz udział w konferencjach w charakterze wykładowcy. Firmy prawnicze świadczące wysokiej jakości usługi zdają sobie sprawę, że ustawiczne wewnętrzne szkolenie pracowników przekłada się na wygrane procesy, korzystne kontrakty, sukcesy w negocjacjach, a w konsekwencji na zadowolenie klientów. Klienci renomowanych kancelarii prawnych nie muszą się zatem obawiać o poziom merytoryczny prawników świadczących na ich rzecz pomoc prawną. Rynek jest przecież najlepszym sprawdzianem jakości usług i bezbłędnie promuje najlepszych, a bezwzględnie pozbywa się bez najgorszych. Inna sprawa, że stawki wynagrodzenia za usługi prawne w renomowanych kancelariach są tak wysokie, że stać na nie jedynie wąską grupę klientów o zasobnym budżecie. Tutaj zastosowanie ma stare powiedzenie: „dobre rzeczy dużo kosztują”.
Władze korporacji zawodowych radców prawnych i adwokatów dostrzegły natomiast potrzebę zdyscyplinowania przede wszystkim tej części środowiska zawodowych prawników, która świadczy usługi dla drobnych klientów o ograniczonym budżecie. Do tej grupy klientów najczęściej należą osoby fizyczne, które korzystają z pomocy prawnej sporadycznie (rozwody, spadki, transakcje na lokalach mieszkalnych etc.). Poziom profesjonalizmu wśród radców prawnych świadczących usługi dla tego sektora rynku jest najbardziej zróżnicowany. Usługi te pozornie nie wymagają wiedzy specjalnej i dlatego utarło się, że mogą być wykonywane praktycznie przez każdego prawnika posiadającego uprawnienia zawodowe. Sytuacja przedstawia się chyba dosyć podobnie jak z lekarzami rodzinnymi, którzy powinni być wysokiej klasy specjalistami, a w praktyce ich kompetencje i postawa wobec pacjenta często pozostawiają wiele do życzenia. Wracając do radców prawnych, w licznej grupie świadczącej wyżej wymienione usługi dla ludności można spotkać zarówno wysokiej klasy specjalistów, których nazwiska cieszą się od lat zasłużoną renomą, ale również osoby bez właściwego przygotowania, doświadczenia i wiedzy wymaganych dla należytego prowadzenia powierzonych im spraw. „Czarne owce” zdarzają się w każdym środowisku, problem tylko w tym, że ich działalność psuje opinię całego środowiska zawodowego. Nie od dzisiaj wiadomo, że zadowolony klient pochwali się tylko jednej osobie, ale niezadowolony opowie o swoim nieszczęściu dziesięciu znajomym.
Kolejnym istotnym argumentem za wprowadzeniem obowiązkowych szkoleń radców prawnych przez cały okres ich kariery zawodowej jest stawienie czoła nowym wyzwaniom ze strony rynku. Chodzi oczywiście o wzmocnienie pozycji środowiska wobec konkurencji ze strony absolwentów prawa nie posiadających praktyki zawodowej. Liberalizacja zasad świadczenia pomocy prawnej, doprowadziła do podziału rynku na profesjonalnych prawników z pełnymi uprawnieniami (adwokaci i radcy prawni) oraz tzw. doradców prawnych lub licencjonowanych prawników. Do tej ostatniej grupy należą absolwenci prawa działający poza strukturami korporacji zawodowych, którzy świadczą drobne usługi prawne dla ludności. Niestety dotychczas nikt nie zajmował się weryfikacją jakości świadczonych przez nich usług oraz gwarancjami odpowiedzialności cywilnej za skutki błędów w sztuce.
Ministerstwo Sprawiedliwości skierowało już do dyskusji rządowej projekt ustawy o państwowych egzaminach prawniczych, który przewiduje egzaminy państwowe pierwszego i drugiego stopnia.
Zdanie egzaminu pierwszego stopnia na poziomie podstawowym prowadziłoby do uzyskania uprawnień do świadczenia prostych usług prawnych przez prawników bez odbycia kilkuletniej aplikacji zawodowej. W kompetencji takich osób byłoby sporządzanie pism procesowych, opinii prawnych oraz reprezentowanie stron przed sądami powszechnymi niższej instancji w niektórych kategoriach spraw. Sama idea jest słuszna, natomiast zakres uprawnień wynikających ze złożenia takiego egzaminu wstępnego wydaje się zbyt szeroki. Rozwiązanie to jest już krytykowane w środowisku korporacji prawnych. Jak podkreśla Maciej Bobrowicz, Prezes Krajowej Rady Radców Prawnych: „Jest niedopuszczalne, żeby prawnik nieposiadający uprawnień radcy prawnego mógł wykonywać praktykę w niemal takim samym zakresie, jak radca.”
Zdanie egzaminu pierwszego stopnia w rozszerzonej wersji uprawniałby do wstępu na dowolną aplikację prawniczą. Po złożeniu takiego egzaminu kandydat składałby wniosek do centralnego systemu elektronicznego Ministerstwa Sprawiedliwości o przyjęcie na wybraną aplikację. Kryterium przyjęcia na aplikację byłby wynik egzaminu oraz ilość wolnych miejsc na danej aplikacji. Aplikacje bardziej oblegane byłyby dostępne tylko dla osób, które uzyskały najwyższą ilość punktów.
Po odbyciu wybranej aplikacji, aplikant składałby egzamin państwowy drugiego stopnia, którego pomyślny rezultat prowadziłby do uzyskania pełnych uprawnień zawodowych w zakresie wybranej aplikacji prawniczej. Osobami uprawnionymi do złożenia tego egzaminu obok aplikantów korporacyjnych, byłyby osoby z udokumentowaną pięcioletnią praktyką prawniczą oraz doktorzy nauk prawnych.

Władze prawniczych korporacji zawodowych właśnie w celu stworzenia silnej przeciwwagi wobec rosnącej konkurencji ze strony prawników niezrzeszonych uznały, iż obowiązek samokształcenia i uzupełniania wiedzy prawniczej stanowić będzie w przyszłości wartość decydującą o sukcesie radców prawnych i adwokatów na rynku jako kwalifikowanych zawodów zaufania publicznego. W rezultacie może utrwalić się podział rynku usług prawniczych na dwie podstawowe grupy. Pierwsza – prawnicy bez uprawnień, nie ponoszący odpowiedzialności za skutki błędów w sztuce zawodowej oraz nie objęci zasadami etyki i obowiązkiem szkolenia. Druga – profesjonalni radcy i adwokaci, po ukończonej aplikacji korporacyjnej, z uprawnieniami do pełnej reprezentacji klienta, działający w granicach kodeksu etyki zawodowej oraz objęci obowiązkiem nieustannego podnoszenia swoich kwalifikacji.

Obowiązek stałego doskonalenia zawodowego będzie realizowany w różnoraki sposób od udziału w szkoleniach - seminariach, konferencjach, w charakterze słuchacza lub wykładowcy, przez publikowanie opracowań z zakresu prawa, artykułów w czasopismach fachowych, glos do orzeczeń sądów oraz Trybunałów, a także komentarzy prawniczych. Szkolenia i konferencje mogą dotyczyć dowolnie wybranej przez radcę prawnego dziedziny prawa. Otwierają się zatem nowe możliwości specjalizacji zawodowej w wybranych gałęziach prawa i to nie tylko w roli słuchacza, ale z czasem również wykładowcy.

Za udział w szkoleniach oraz prace o charakterze badawczym lub publicystycznym radcy prawni otrzymywać będą konkretną liczbę punktów szkoleniowych. W celu wypełnienia obowiązku doskonalenia zawodowego każdy radca prawny obowiązany będzie uzyskać co najmniej 30 punktów szkoleniowych, ciągu każdych kolejnych trzech lat, zwanych cyklem szkoleń zawodowych.

Na koniec wspomnieć należy, że w środowiskach korporacji prawniczych cały czas wrze dyskusja o połączeniu zawodów radcy prawnego i adwokata. Połączenie wydaje się być nieuchronne, gdyż zawody te mają wspólne dążenia i wartości do ochrony. Od kilku miesięcy działa powołany przez Ministra Sprawiedliwości zespół prawników do opracowania koncepcji tzw. nowej adwokatury. Oficjalne stanowisko Naczelnej Rady Adwokackiej w kwestii połączenia zawodów jest jednak negatywne. Jak stwierdza Joanna Agacka-Indecka, Prezes Naczelnej Rady Adwokackiej: „Nie godzimy się na postępowanie Ministerstwa Sprawiedliwości w sprawie reform adwokatury ani na to, że dobiera sobie ludzi o określonym poglądzie na przyszłość adwokatury, w szczególności na jej połączenie z zawodem radców prawny”.